Definicja i funkcja elektronicznej bazy danych
Bazy danych są zbiorem informacji przechowywanych według określonych reguł. Termin baza danych w obecnych czasach odnosi się przede wszystkim do danych cyfrowych, gromadzonych na dyskach twardych. Na przestrzeni ostatnich 50-ciu lat, stały się niezbędnym składnikiem wielu systemów informatycznych, wspomagających przedsiębiorstwa, instytucje, organizacje rządowe oraz inne podmioty prawne. Dane zarządzane są przez pakiet programów określony jako DBMS (ang. Database Managment System). Oprogramowanie bazodanowe zwykle wykorzystuje się do zarządzania danymi tekstowymi lub liczbowymi, choć współcześnie coraz częściej mamy także do czynienia z przechowywaniem grafiki, wideo oraz muzyki.
Jakie rozróżniamy modele danych
Do najpopularniejszego modelu danych możemy zaliczyć model relacyjny. Teoria relacyjnej bazy danych została opracowana w 1970 roku przez Edgara Franka Codd'a. W najprostszym ujęciu w modelu relacyjnym dane grupowane są w relacje, które reprezentowane są przez tablice. Relacje są pewnym zbiorem rekordów o identycznej strukturze, wewnętrznie powiązanych za pomocą związków zachodzących pomiędzy danymi. Relacją może być tabela zawierająca dane teleadresowe pracowników, zaś schemat może zawierać wszystkie dane dotyczące firmy.
Na początku lat 70-tych na rynku dominował głównie model hierarchiczny oraz istniały już gotowe systemy jak np. IMS/360. W 1973 roku IBM opracował pierwsze rozwiązanie o nazwie System R, oparte o relacyjny model danych oraz specjalny język SEQUEL do komunikacji z bazą. Był on protoplastą współczesnego języka SQL. Po upływie 6 lat w 1979 roku, światło dzienne ujrzał komercyjny produkt do relacyjnego zarządzania bazą danych RDBMS (ang. Relational Database Management Systems). Został opracowany przez firmę Relational Software, która później stała się światowym gigantem znanym dziś jako Oracle. Współcześnie model ten wykorzystywany jest przez czołowych producentów oprogramowania bazodanowego.
Jakie DBMS możemy spotkać obecnie
Na rynku informatycznym od wielu lat głównymi producentami systemów bazodanowych, są firmy IBM z jego słynnym serwerem DB2 oraz Oracle Corporation z systemem Oracle Database. Obie firmy są pionierami w dziedzinie systemów bazodanowych. IBM DB2 powstał na bazie wspomnianego wcześniej Systemu R i związanych z nim badań w latach 70-tych. Nazwa DB2 pojawiła się w 1983 roku i oznaczała drugą generację baz danych, na znak odejścia od modelu hierarchicznego.
Od wersji 5 DB2 wydanej w roku 1997, istnieje możliwość przechowywania dowolnego rodzaju danych elektronicznych. Była to wówczas najbardziej zaawansowana, wieloplatformowa baza danych na rynku. Zoptymalizowana także do pracy w internecie. Obecna wersja DB2 jest systemem hybrydowym, wykorzystującym silnik hierarchiczno-relacyjny, wspomagający obsługę dokumentów XML. Dostępna jest w kilku odmianach: Enterprise Server Edition, Workgroup Server Edition, Express Edition oraz jako bezpłatna Express-C przedstawiona poniżej.
Oracle database to zaawansowany system z 35-cio letnim doświadczeniem. Wywodzący się z pierwszego na świecie, komercyjnego systemu do zarządzania relacyjnymi bazami danych. Korporacja Oracle właściwie do dziś pozostaje najbardziej innowacyjną na polu systemów bazodanowych. Na przestrzeni minionych lat jak i dzisiaj, jest wciąż pionierem w wielu nowych funkcjach systemów DBMS. W roku 1982 firma przedstawiła pierwszą na świecie, wieloplatformową bazę danych nie wymagającą instalacji. Przyczyniła się do stworzenia pierwszego na świecie rozproszonego systemu bazodanowego, miało to miejsce 1988 roku.
Oracle database 8i był pierwszym systemem bazodanowym pracującym w sieci internet, wypuszczony na rynek w 1997 roku. Oficjalnie ta wersja bazy danych umożliwiła tworzenie procedur składowanych PL/SQL (rozszerzenie języka SQL umożliwiające tworzenie konstrukcji takich jak pętle, instrukcje warunkowe oraz zmienne), za pośrednictwem języka Java. Obecne wersje bazy danych posiadają funkcje pracy w chmurze.
Oracle oferuje wiele odmian swojego systemu w zależności od ilości dostępnych funkcji, są to m.in: Enterprise Edition, Standard Edition, Standard Edition One czy bezpłatna wersja Express Edition przedstawiona poniżej.
Obecnie popularnym zapleczem dla wielu programów, wykorzystywanym w małych i średnich firmach, stały się bazy danych oparte na silniku Microsoft JET (ang. Microsoft Jet Database Engine). W celu zwiększenia bezpieczeństwa i kontroli danych, wykorzystuje się także popularny system serwerowy tej firmy, oparty na silniku SQL jakim jest Microsoft SQL Server.
Oprogramowanie bazodanowe MS SQL Server zapoczątkowała wersja SQL Server 1.0 dla systemu OS/2, wydana w roku 1989. Obecna wersja to bardzo wydajny i zaawansowany system umożliwiający m.in wykorzystanie do pracy wielu rdzeni procesora, oferujący funkcje programowania takie jak T-SQL, Data Types czy FileTable oraz funkcje zarządzania, dzięki programom SQL Server Managment Studio i Policy-based Management. Poniżej zrzut ekranu z narzędzia MS SQL Server Managment Studio, umożliwiający zarządzanie całym systemem bazodanowym.
Poza systemami komercyjnymi na rynku, istnieją także darmowe rozwiązania wieloplatformowe jak MySQL czy system PostgreSQL. Bazy danych to niezwykle ważny element w strukturze informatycznej przedsiębiorstwa. Wymagający uwagi pod względem wydajności ale także bezpieczeństwa danych. Informacje przechowywane w bazie danych, mogą być narażone na próby ich pozyskania przez osoby niepowołane ale także na ich bezpowrotną utratę. Uszkodzona baza danych czy problem z dostępem do jej archiwum, może stanowić poważny kłopot dla przedsiębiorstwa.